Ðào Chu Công

Ðào Chu Công

Phạm Lãi bỏ Việt Câu Tiễn , vượt bể sang Tề , đổi họ tên , tự gọi Chi Di Tử Bì ... Sau sang ở đất Ðào . Ở đó làm giàu có hàng mấy vạn vạn . Thiên hạ gọi là Ðào Chu Công . Lúc ấy có người con trai thứ của Chu Công giết người bị tù ở Sở .

Chu Công lấy nghìn nén vàng , sai người con út đi lo . Con trai cả của Chu Công cũng cố xin đi , Chu Công không nghe . Người con trưởng nói : " Nhà có con cả , gọi là kẻ đốc suất trong nhà . Nay em có tội . Người chẳng sai con , lại sai em út . Thế ra con chẳng ra gì !"

Nói rồi toan tự sát .

Người mẹ nói hộ .
Chu Công cực chẳng đã mới sai người con cả . Viết phong thư đưa cho người bạn cũ là Trang Sinh . Ông lại dặn riêng con rằng :
- Ðến thì dâng nghìn lượng vàng vào nhà Trang Sinh . Mặc ông ta làm ! Cẩn thận ! Chớ tranh khôn với ông ta !

Người con cả khi đi , cũng tự đem riêng vài trăm nén vàng sang Sở . Trang Sinh , nhà ở kề ngoài thành , giữa đám rau cỏ . Tới cửa , coi vẻ rất nghèo ... Nhưng người con cả cũng đưa thơ , dâng nghìn vàng , theo như lời cha dặn .
Trang Sinh nói:
- Thôi ! Anh nên đi ngay ! Chớ có ở lại ! Dù em có được ra , cũng đừng hỏi tại sao mà được tha .

Người con cả ra rồi , không lại qua Trang Sinh nữa , nhưng ngầm ở lại , lấy của riêng dâng một quý nhân có quyền thế ở Sở .

Trang Sinh tuy ở một xóm hẻo lánh , song có tiếng liêm và thẳng với cả nước . Từ vua Sở trở xuống đều tôn là bực Thầy ...

Trang Sinh thong thả vào ra mắt vua Sở , nói :
- Sao Mỗ đóng chỗ Mỗ , cái đó hại cho nước Sở .

Vua Sở vốn tin Trang Sinh , liền hỏi :
-Giờ biết làm thế nào ?

Trang Sinh nói :
- Chỉ có cách dùng đức là có thể trừ được nó .

Vua Sở nói :
- Thưa Thầy về nghỉ ! Quả nhân sẽ làm theo ...

Vua bèn sai sứ giả niêm phong ba kho tiền .

Quý nhân nước Sở kinh ngạc , bảo người con cả Chu Công rằng :

"Nhà vua sắp đại xá!"
- Thưa sao biết ạ ? - Mỗi lần nhà vua sắp đại xá , thường cho niêm phong ba kho tiền . Chiều qua nhà vua sai sứ đi niêm phong .

Người con cả của Chu Công cho là : nếu đại xá thì thế nào em cũng được tha . Tiếc nghìn vàng đem cho hão Trang Sinh không được việc gì , bèn lại ra mắt Trang Sinh . Trang Sinh giật mình hỏi :
- Anh chưa về à ?

Người con trưởng nói : "Thưa vẫn chưa ! Trước kia vì việc thằng em . Nay em nó may được hưởng lệnh xá , cho nên lại đây chào cụ để về "

Trang Sinh biết ý hắn muốn lấy lại vàng , liền nói :
- Anh vào trong nhà lấy lại vàng !

Người con trưởng liền tự vào nhà lấy vàng đem ra , lòng khấp khởi ...

Trang Sinh tuy đã có cái ý trả vàng lại cho Chu Công , nhưng xấu hổ vì bị đứa trẻ con đánh lừa , bèn vào ra mắt vua Sở mà nói rằng :
- Tôi trước có nói chuyện về ngôi sao Mỗ . Nhà vua nói sẽ sữa đức để bù lại . Nay tôi ra đường ,đâu cũng đồn rằng : Ðứa con Chu Công là một nhà giàu ở Ðào , giết người bị tù ở Sở . Nhà nó đem nhiều vàng bạc , đút lót các quan hầu nhà vua . Vậy nhà vua không phải biết thương nước Sở mà xá đâu , chỉ vì chuyện con Chu Công đó thôi .

Vua Sở cả giận ...liền làm án giết con Chu Công. Ngày mai bèn xuống lệnh ân xá . Con cả Chu Công rút lại được đưa đám tang em trỡ về . Người mẹ và người làng đều lấy làm xót thương . Chỉ có Chu Công cười một mình mà rằng :
- Ta đã biết thế nào nó cũng giết em nó . Không phải nó không yêu em nó đâu, nhưng có điều nó không thể dửng dưng nổi . Nó từ nhỏ đã từng chịu khổ cùng ta , thấy việc làm ăn khó , cho nên bỏ của thì tiếc . Ðến như thằng em út nó đẻ ra , đã thấy giàu . Cưỡi xe bền , rong ngựa tốt , theo đuổi cầy cáo , nào biết của từ đâu mà đến cho nên phung phí thường chẳng tiếc rẻ gì . Hôm trước ta sở dĩ muốn sai thằng út , chỉ là vì cớ nó biết coi trhường tiền bạc đó thôi . Thằng cả thì không biết thế , vì vậy mà làm chết em nó . Lẽ đời là thế , có gì đáng thương ! Thì ngày đêm ta vẫn mong nó đưa đám tang em nó về ..

Sử Ký Tư Mã Thiên